Kredytobiorcy, którym udało się spłacić wcześniej kredyt konsumencki skarżą się, że nie są im zwracane koszty, które ponieśli w związku z kredytem a które według nich im się należą. Do Rzecznika Finansowego (RF) w ciągu pół roku jego działalności wpłynęło około 500 skarg, w tym 100 dotyczyło nieodpowiedniego rozliczenia kosztów przy wcześniejszej spłacie kredytu konsumenckiego przez kredytobiorcę.
Koszty za faktyczny okres korzystania z kredytu
„Art. 49 ust. 1. W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.
2. W przypadku spłaty części kredytu przed terminem określonym w umowie, ust. 1 stosuje się odpowiednio”. /źródło: Ustawa o kredycie konsumenckim/
Według RF i Prezesa UOKiK przepis ten oznacza, że jeśli ktoś spłaci kredyt konsumencki wcześniej powinny zostać mu obniżone wszelkie możliwe pobrane przez kredytodawcę (bank) koszty z zastrzeżeniem, że proporcjonalnie do okresu, którego nie dotyczą, czyli od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty, która została określona w umowie kredytowej.
Przykład. Umowa kredytu konsumenckiego została zawarta na okres 24 miesięcy. Kredyt został spłacony w całości w ciągu 14 miesięcy. Koszty powinny zostać obniżone za okres 10 miesięcy.
Powołują się również na dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (2008/48/WE), w której czytamy:
„Konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy”. /art.16 ust.1/
Według części podmiotów udzielających kredytów opłaty jednorazowe takie jak opłaty przygotowawcze, administracyjne czy wstępne nie powinny ulegać obniżeniu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu. Nie do końca takie stanowisko podzielają zarówno Prezes UOKiK jak i Rzecznik Finansowy bowiem w ich ocenie „kwestia jest bardziej złożona i nie w każdym wypadku, brak zwrotu kosztów za jednorazowe czynności lub usługi związane z udzieleniem kredytu będzie uzasadniony” powołując się również na art. 5 pkt.6 ustawy o kredycie konsumenckim, który mówi o całkowitych kosztach kredytu, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt, a do których zalicza się: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeśli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu bez kosztów opłat notarialnych.
Tak więc ograniczeniu nie powinny podlegać rodzaje kosztów i moment ich poniesienia przez konsumenta a jedynie okres za jaki obniżenie powinno nastąpić. Okres ten powinien obejmować okres od dnia faktycznej spłaty do dnia spłaty określonego w umowie kredytu konsumenckiego.
Zarówno Rzecznik Finansowy jak i Prezes UOKiK zaznaczają, iż nie posiadają kompetencji do wiążącej wykładni prawa i ich stanowisko należy raczej traktować jako wskazówkę.
źródło informacji: Stanowisko UOKiK i Rzecznika Finansowego →